Ένα από τα μεγάλα απωθημένα μου ήταν - ίσως και να είναι - η ανθρωπολογία.
Είναι η επιστήμη που μελετώντας τις συμπεριφορές, τις εκφράσεις αλλά και τις κοινωνικές δομές που δημιουργούν σε ανθρώπους και πολιτισμούς διαφορετικούς από τους δικούς μας. Και βέβαια βγαίνουν σημαντικά συμπεράσματα για το σήμερα, γνωρίζοντας το διαφορετικό. Βέβαια, βαρική προϋπόθεση, είναι να ξεπεράσει κανείς τη λογική του πρωτόγονου και του βαρβάρου ως κάτι ηθικά μεμπτού σε σχέση με τη σημερινή μας ηθική και αισθητική.
Σήμερα, αν και δεν το ψάχνω όσο θα έπρεπε, δεν βλέπω να υπάρχει κάποια έξαρση στις δραστηριότητες των ανθρωπολόγων. Τουλάχιστον δεν μας γίνονται γνωστές - σε εμας τους ερασιτέχνες. Σκέφτομαι, πως στην περίοδο του μεσοπολέμου, μέχρι και το 60 - 70, ίσως υπήρχαν ακόμα περιθώρια πρωτογενούς έρευνας. Υπήρχαν νησίδες του περελθόντος στις μέρες μας. Φυλές του Αμαζονίου, της Νέας Ζηλανδίας κλπ. Αλλά και άλλοι, πχ Εσκιμώοι. Οπότε οι ανθρωπολόγοι κατέφευγαν σε αυτές για να μελετήσουν το χθες. Μία αποστολή από την Ευρώπη στην Αμερική, σήμαινε ταξίδι πίσω στον χρόνο. Σήμερα και αυτοί οι "άγριοι" είτε "εκπολιτίστηκαν" είτε εξαφανίστηκαν.
Από τους ανθρωπολόγους, λάτρεψα τον Claude - Levi - Strauss. Με μάγεψε η "αγρια σκέψη" και οι "θλιβεροί τροπικοί" του. Βιβλία δύσκολα, αλλά σε πολλές περιπτώσεις απόλυτα αποκαλυπτικά. Ανατρεπτικά. Δίνουν εξηγήσεις για πολλά, ερμηνεύοντας, αγαπώντας, ταξιδεύοντας στους κόσμους των "πρωτόγονων".
Και πάντα, μα πάντα, - αυτην την περίοδο μάλιστα κάποιες συζητήσεις με ανθρώπους από εδώ μέσα με έκαναν να το ξαναθυμηθώ - θαύμαζα αυτή τη φοβερή του διαπίστωση περί "ψυχρών και θερμών κοινωνιών". Οι δυτικές κοινωνίες είναι κατ' εξοχήν "θερμές". Παράγουν πολύ ενέργεια. Τρέχουν. Αλλάζουν τόσο γρήγορα. Αλλά, έτσι παράγουν δημιουργούν φυγόκεντρες τάσεις, κίνδυνος αποδιοργάνωσης, συγκρούσεις κλπ. Αντίθετα, οι κοινωνίες των λιγότερο αναπτυγμένων, των "άγριων" είναι οι ψυχρές. Δεν μεταβάλλονται. Εχουν σταθερές. Παράγουν βέβαια ελάχιστη "ενέργεια" - με την ευρεία έννοια του όρου. Κινούνται γύρω από σταθερά δεδομένα. Και δημιουργούν αρμονία....
Σε πόσες, μα πόσες πτυχές της κοινωνίας μας και των καθημερινών μας εκφράσεων, αυτό το "θερμό" και το "ψυχρό" δεν έχει εφαρμογή ? ... Βέβαια αν τα φέρεις κοντά .. το θερμό .. υπερνικά. Έτσι είναι ..
Τον λάτρεψα αυτόν το C.L Strauss.
Είναι η επιστήμη που μελετώντας τις συμπεριφορές, τις εκφράσεις αλλά και τις κοινωνικές δομές που δημιουργούν σε ανθρώπους και πολιτισμούς διαφορετικούς από τους δικούς μας. Και βέβαια βγαίνουν σημαντικά συμπεράσματα για το σήμερα, γνωρίζοντας το διαφορετικό. Βέβαια, βαρική προϋπόθεση, είναι να ξεπεράσει κανείς τη λογική του πρωτόγονου και του βαρβάρου ως κάτι ηθικά μεμπτού σε σχέση με τη σημερινή μας ηθική και αισθητική.
Σήμερα, αν και δεν το ψάχνω όσο θα έπρεπε, δεν βλέπω να υπάρχει κάποια έξαρση στις δραστηριότητες των ανθρωπολόγων. Τουλάχιστον δεν μας γίνονται γνωστές - σε εμας τους ερασιτέχνες. Σκέφτομαι, πως στην περίοδο του μεσοπολέμου, μέχρι και το 60 - 70, ίσως υπήρχαν ακόμα περιθώρια πρωτογενούς έρευνας. Υπήρχαν νησίδες του περελθόντος στις μέρες μας. Φυλές του Αμαζονίου, της Νέας Ζηλανδίας κλπ. Αλλά και άλλοι, πχ Εσκιμώοι. Οπότε οι ανθρωπολόγοι κατέφευγαν σε αυτές για να μελετήσουν το χθες. Μία αποστολή από την Ευρώπη στην Αμερική, σήμαινε ταξίδι πίσω στον χρόνο. Σήμερα και αυτοί οι "άγριοι" είτε "εκπολιτίστηκαν" είτε εξαφανίστηκαν.
Από τους ανθρωπολόγους, λάτρεψα τον Claude - Levi - Strauss. Με μάγεψε η "αγρια σκέψη" και οι "θλιβεροί τροπικοί" του. Βιβλία δύσκολα, αλλά σε πολλές περιπτώσεις απόλυτα αποκαλυπτικά. Ανατρεπτικά. Δίνουν εξηγήσεις για πολλά, ερμηνεύοντας, αγαπώντας, ταξιδεύοντας στους κόσμους των "πρωτόγονων".
Και πάντα, μα πάντα, - αυτην την περίοδο μάλιστα κάποιες συζητήσεις με ανθρώπους από εδώ μέσα με έκαναν να το ξαναθυμηθώ - θαύμαζα αυτή τη φοβερή του διαπίστωση περί "ψυχρών και θερμών κοινωνιών". Οι δυτικές κοινωνίες είναι κατ' εξοχήν "θερμές". Παράγουν πολύ ενέργεια. Τρέχουν. Αλλάζουν τόσο γρήγορα. Αλλά, έτσι παράγουν δημιουργούν φυγόκεντρες τάσεις, κίνδυνος αποδιοργάνωσης, συγκρούσεις κλπ. Αντίθετα, οι κοινωνίες των λιγότερο αναπτυγμένων, των "άγριων" είναι οι ψυχρές. Δεν μεταβάλλονται. Εχουν σταθερές. Παράγουν βέβαια ελάχιστη "ενέργεια" - με την ευρεία έννοια του όρου. Κινούνται γύρω από σταθερά δεδομένα. Και δημιουργούν αρμονία....
Σε πόσες, μα πόσες πτυχές της κοινωνίας μας και των καθημερινών μας εκφράσεων, αυτό το "θερμό" και το "ψυχρό" δεν έχει εφαρμογή ? ... Βέβαια αν τα φέρεις κοντά .. το θερμό .. υπερνικά. Έτσι είναι ..
Τον λάτρεψα αυτόν το C.L Strauss.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου